امروز: پنجشنبه 9 فروردین 1403
دسته بندی محصولات
بخش همکاران
بلوک کد اختصاصی

بررسی ژئوشیمی و مینرالوژی سرب

بررسی ژئوشیمی و مینرالوژی سرب دسته: زمین شناسی
بازدید: 2 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 16 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 28

سرب در حدود 6 تا 7 هزار سال پیش در مصر و بین النهرین كشف شده است این فلز در شمار قدیمی ترین فلزهایی است كه انسان آن را بكار برده است به این فلز در زبان انگلیسی Lead در عربی رصاص و در زبان پهلوی سرب گفته می شود در حدود 4000 سال پیش از میلاد مصری ها و سومری ها از سفید سرب برای آرایش استفاده می كردند در قرون وسطی از سرب به گستردگی در مصالح ساختمانی ا

قیمت فایل فقط 19,500 تومان

خرید

1-1 مقدمه

سرب در حدود 6 تا 7 هزار سال پیش در مصر و بین النهرین كشف شده است. این فلز در شمار قدیمی ترین فلزهایی است كه انسان آن را بكار برده است. به این فلز در زبان انگلیسی Lead در عربی رصاص و در زبان پهلوی سرب گفته می شود. در حدود 4000 سال پیش از میلاد مصری ها و سومری ها از سفید سرب برای آرایش استفاده می كردند. در قرون وسطی از سرب به گستردگی در مصالح ساختمانی استفاده می شده است. در ایران نیز سرب از اواخر هزاره سوم شناخته شده و چون ذوب كربنات های سرب آسان بوده است، معادن كربنات سرب زودتر مورد استفاده قرار گرفته اند.

در حال حاضر مهمترین كاربردهای آن در باطری ها، كابل ها و بلبرینگ ها می باشد. روی در سال 1746 بوسیله شیمیدان آلمانی بنام مارگراف كشف شده است. این فلز برای مدت 2000 سال بعنوان یكی از اجزاء آلیاژ برنج در اروپا و آسیا مصرف می شده است. در حدود 150 سال پیش از میلاد مسیح رومی ها از این فلز و آلیاژهای آن سكه تهیه می كردند. امروزه بیشترین كاربرد روی در صنعت گالوانیزه، تركیب آلیاژها و الكترونیك است. معمولا سرب و روی با یكدیگر و با فلزاتی چون مس، طلا و نقره همراه می باشند. همچنین كانسارهای سرب و روی با درصدهای متنوعی از این فلزات شناسایی شده اند. (4، ص 5)


2-1 ژئوشیمی و مینرالوژی سرب:

بطور كلی چهار ایزوتوپ پایدار سرب با اعداد جرمی 204،206،207 و 208 وجود دارند كه از بین آنها ایزوتوپ 208 با فراوانی 1/52% بیشترین ایزوتوپ سرب است. ایزوتوپ‌های 206،207 و 208 محصولات نهائی متلاشی شدن اورانیوم و توریم می باشند. سرب بطور كلی از لحاظ فراوانی در پوسته زمین در رتبه سی و چهارم قرار دارد، سرب دارای كلارك 3-10*6/1% می باشد، در حال حاضر بطور متوسط حداقل ضریب تجمع سرب برای تشكیل كانسارهای اقتصادی در حدود 2000 می باشد. كلارك سرب از سنگهای باریك به سمت سنگهای اسیدی افزایش می یابد، بطوریكه میزان كلارك در سنگهای اوترابازیك 5-10*1% در سنگهای بازیك 4-10*8% و در سنگهای با منشأ ماگمایی اسیدی 3-10*2% می باشد. (4)

كانی های اصلی سرب و درصد سرب در هر كدام به ترتیب زیر می باشد:

گالن با 6/86% سرب، جیمسونیت با 16/40% سرب، بولانگریت با 42/55% سرب، بورنیت با 6/42% سرب، سروسیت با 6/77% سرب و آنگلزیت با 3/68% سرب.

3-1 ژئوشیمی و مینرالوژی روی:

روی دارای 5 ایزوتوپ پایدار است كه اعداد جرمی آن 64، 66، 78، 80 می باشد كه در این میان بیشترین ایزوتوپ آن ایزوتوپ 64 با فراوانی 9/48% می باشد. روی از لحاظ فراوانی در رتبه بیست و سوم پوسته زمین قرار دارد. كلارك روی تا حدودی بیشتر از سرب می باشد، میزان كلارك روی 3-10*3/8 و ضریب تجمع آن برای تشكیل كانسارهای اقتصادی 500 می باشد. میزان كلارك روی از سنگهای ماگمائی با منشأ بازی به سمت سنگهای ماگمایی با منشأ اسیدی افزایش پیدا می كند. میزان كلارك در سنگهای اولترابازیك 3-10*3% در سنگهای بازی 3-10*3/1% و در سنگهای اسیدی 3-10*6% می باشد. میزان كلارك در سنگهای اسیدی خیلی نزدیك به میزان كلارك در پوسته است. كانی های اصلی روی و درصد روی هر یك به صورت زیر می باشد:

اسفالریت با 67% روی، ورتزیت با 63% روی، اسمیت زونیت با 52% روی، همی مورفیت با 7/53% روی. (4)

4-1 انواع كانسارهای سرب و روی:

بطور كلی انواع كانسارهای سرب و روی عبارتند از:

3-1) اسكارن

3-2) رگه ای

3-3) استراتاباند

3-4) دگرگونی

1-4-1 كانسارهای اسكارن:

چنانچه در دگرگونی مجاورتی موادی از توده نفوذی به سنگ میزبان افزوده شود، كانسارهای اسكارن پدید می آید. بطور معمول كانی های منطقه اسكارن متنوع و فراوانند. اسمیرنف این كانسارها را با توجه به مبانی مختلف به پنج گروه تقسیم كرده كه در این میان به رده بندی بر مبنای تركیب سنگ های دربرگیرنده توده نفوذی اهمیت بیشتری داده زیرا به اسكارن آهكی، اسكارن منیزیتی و اسكارن سیلیكاته اشاره می كند.

امروزه این كانسارها را كه از دیدگاه اقتصادی مورد توجه بسیاری از زمین شناسان قرار دارند بر مبنای نوع غالب و چیره و با ارزش موجود در آنها تقسیم بندی می كنند كه در حقیقت دنباله رده بندی این كانسارها بر پایه نوع سنگ در بر گیرنده توده نفوذی است.

اینودیك بورت كانسارهای اسكارن آهكی را به پنج گروه اسكارن های آهن، تنگستن، مس، سرب، روی و قلع تقسیم كرده است. نكته قابل توجه این است كه بر عكس كانی های موجود در اسكارن ها كه تركیبی پیچیده و متنوع دارند، كانه ها ، بطور معمول، سولفورها و اكسیدهایی با تركیب ساده هستند. از مهمترین سولفورهای موجود در اسكارن ها اسفالریت و گالن را می‌توان نام برد. (4، ص 23)

كانسارهای اسكارن بیشتر به شكل ورقه، عدسی و یا رگه وجود دارند و دارای ضخامت چند ده متر و وسعت چندصد متر می باشند. در هر صورت مورفولوژی سولفیدهای سرب و روی بر روی تركیب اسكارن آهكی تأثیر گذاشته و آنها را بیشتر پیچیده می كند. ماده معدنی در این موارد بیشتر به شكل عدسی، ستونی و یا پاكتی شكل دیده می شود. شكل كانسار چندین صدمتر در طول و در امتداد گسترش پیدا می كند؛ همچنین ضخامت آن نیز 1 تا 10 متر و یا بیشتر می‌تواند وجود داشته باشد.


2-4-1 كانسارهای رگه ای:

این كانسارها حاصل كانه سازی سیال های كانه دار گرم است كه در زیر زمین جریان دارند. عناصر فلزی موجود در این سیال های گرمایی ممكن است خاستگاه ماگمایی داشته باشند و در چهره های گوناگون همراه آب به جای تجمع، حمل شود و یا اینكه در مسیر حركت آب قرار گیرند و ضمن همراه شدن تدریجی با آب سیال كانه داری را پدید آورند. كانی هایی كه خاستگاه گرمایی دارند ممكن است به دو صورت پدید آیند:

الف : تمركز به روش پر كردن كاواكها و فضاهای خالی درون سنگها كه خود به دو گروه همزاد و دیرزاد پخش می شود:

ب : تمركز به روش جانشینی؛

بنابراین شكل انباشته های گرمایی تابعی از شكل كاواك های سنگ میزبان و یا چگونگی جانشینی در آن است. از همین رو در این دسته از كانسارها انواع رگه ها ، عدسی ها، كانسارهای لایه ای، استوك ورك و اشكال پیچیده دیده می شود. با توجه به رده بندی لیندگرن كانسارهای گرمایی به پنج گروه تقسیم می شوند كه مهمترین آنها در ارتباط با سرب و روی عبارتند از:

1-2-4-1 كانسارهای هیپوترمال:

این كانسارها نشان دهنده دما و فشار زیاد هستند و درجه حرارت پیدایش آنها را از 300 تا 500 درجه سانتیگراد تعیین كرده اند. در این نوع كانسارها پدیده جانشینی آشكارا قابل تشخیص است و دارای بافت درشت دانه هستند. حجم آنها زیاد و شكل نامنظم دارند ولی بطور كلی به صورت رگه مانند و لایه ای هستند. در بیشتر موارد جای پیدایش آنها ستیغ چین ها و مناطق برشی است.

پارك و مك دیارمید (1975) معمول ترین كانه های این نوع كانسارها را اسفالریت، گالن، كالكوپیریت، فلوئوریت و باریتیت می دانند. برای آشنایی با كانسارهای شناخته شده هیپوترمال در دنیا به كانسار معروف سرب و روی و نقره بروكین هیل در منطقه جنوب استرالیا كه نمونه ای از كانسارهای گرمایی نوع هیپوترمال است می‌توان اشاره نمود.

2-2-4-1 كانسارهای مزوترمال:

كانسارهای مزوترمال در شرایط دما (200 تا 300 درجه سانتیگراد) و فشار متوسط ایجاد می شوند. منطقه مزوترمال وجوه مشترك كانسارهای هیپوترمال و اپی ترمال است؛ از این رو كانسارهای مزوترمال حد واسط میان دو گروه یاد شده است. در این كانسارها پدیده جانشینی فراوان است.

سنگ میزبان در بیشتر موارد رسوبی است ولی می تواند سنگ های آذرین یا دگرگونی نیز باشد. مواد اصلی كانسارهای مزوترمال مس، سرب و روی ، نقره و طلا هستند. كانه‌ها شامل اسفالریت، گالن و بسیاری كانه های دیگر است. (4 ، ص 25)

3-2-4-1 كانسارهای زینوترمال:

اگر توده ماگمایی بتواند به بخش های كم ژرفا و به نسبت سطحی نفوذ كند سیال های كانه دار با دمای بالا به مناطق كم فشار راه می یابند كه این حالت از شرایط اصلی پیدایش این نوع كانسارها است. در چنین شرایطی، حرارت و فشار توده نفوذی با شتاب كاهش می یابد و كانه سازی در فاصله‌ای كوتاه و با پاراژنزی مبهم انجام می گیرد.

كانی هایی كه در دمای بالا متبلور می شوند نخست شكل می گیرند ولی از آنجا كه كاهش فشار و حرارت شتاب زده است كانی های وابسته به حرارت و فشار پایین نیز همزمان یا كمی بعد و به گونه ای در هم با كانی های حرارت بالا متبلور می شوند. كانسارهایی كه دارای چنین مخلوط ناجوری هستند به نام كانسارهای زینوترمال نامیده می شوند و پیشوند زینو (xeno) در اینجا به معنی عجیب یا غیر عادی است.

در بیشتر این نوع كانسارها مناطق كانی سازی همپوشی پیدا می كنند و حالت تلسكوپی در آنها مشاهده می شود كه این امر از صفات مشخص كانسارهای زینوترمال است. بیشتر این كانسارها با سنگهای آتش فشانی و توف های به نسبت جوان همراه اند. در این كانسارها بطور عمده پر شدن فضای خالی نسبت به جانشینی كانی ها برتری دارد. سنگ میزبان بطور معمول شكسته و خرد شده است و كانه ها بطور كلی دانه ریز هستند.

قیمت فایل فقط 19,500 تومان

خرید

برچسب ها : ژئوشیمی و مینرالوژی سرب , ژئوشیمی و مینرالوژی روی , انواع كانسارهای سرب و روی

نظرات کاربران در مورد این کالا
تا کنون هیچ نظری درباره این کالا ثبت نگردیده است.
ارسال نظر